Sauna to jeden z najstarszych – bo znany już w starożytności – zabiegów z zakresu ciepłolecznictwa. Stanowi skuteczną formę profilaktyki wielu chorób dla osób zdrowych. Czy z sauny mogą korzystać także osoby zmagające się z problemami zdrowotnymi? W jaki sposób zabieg może pomóc pacjentom po kontuzjach, urazach lub ze schorzeniami narządu ruchu?
Czym jest sauna?
Sauna jest zabiegiem polegającym na przegrzaniu całego ciała, a następnie jego szybkim ochłodzeniu. Podczas sesji organizm poddawany jest określonej kombinacji temperatury (wyższej od temperatury ciała) i wilgotności powietrza. Zabieg odbywa się w specjalnie przystosowanych do niego pomieszczeniach nazywanych saunami.
Istnieje kilka typów saun. Najpopularniejsze to sauna sucha (sauna fińska), sauna parowa (łaźnia rzymska) i sauna na podczerwień (infrared). Z zabiegu skorzystać można w centrach sportu i rekreacji (w szczególności w siłowniach, na basenach i w aquaparkach), uzdrowiskach, SPA, a także w także hotelach i ośrodkach wypoczynkowych. Rosnącą popularnością cieszą się sauny przydomowe.
Jak wygląda zabieg sauny?
Z sauny najlepiej korzystać nago, po dokładnym umyciu całego ciała. W pomieszczeniu przyjmuje się pozycję siedzącą lub leżącą. W zależności od typu sauny i indywidualnych uwarunkowań (m.in. przyzwyczajenia organizmu) zabieg powinien składać się z 2-3 sesji trwających od kilku do 30 minut. Niezwykle istotna jest stopniowa adaptacja do wysokich temperatur. Pomiędzy każdą sesją należy dobrze schłodzić ciało (po spłukaniu z niego potu), np. w specjalnym basenie, w którym temperatura wody nie przekracza 20°C.
Aby odnieść z zabiegu sauny maksimum korzyści, a przede wszystkim nie narażać się na ryzyko powikłań, trzeba przestrzegać kilku istotnych zasad:
- stosować się do zaleceń dotyczących czasu przebywania w saunie,
- nie korzystać z sauny z pustym żołądkiem ani po obfitym posiłku,
- pić pomiędzy sesjami, najlepiej wysokozmineralizowaną wodę (nie wolno sięgać po alkohol oraz napoje zawierające kofeinę),
- po zabiegu zapewnić sobie co najmniej pół godziny odpoczynku.
Jakie są korzyści z zabiegu sauny?
Regularne (1-2 razy w tygodniu) korzystanie z sauny ma wiele prozdrowotnych skutków. Naprzemienne przegrzewanie i schładzanie ciała:
- usprawnia termoregulację,
- wzmacnia odporność i wspomaga walkę z łagodnymi infekcjami,
- poprawia krążenie i normalizuje ciśnienie krwi,
- pobudza przemianę materii – ułatwia odchudzanie i usuwanie z organizmu toksyn,
- oczyszcza skórę, wspomagając usuwanie martwego naskórka i nadmiaru sebum,
- łagodzi skutki stresu, sprzyja wydzielaniu endorfin.
Sauna jest doskonałym uzupełnieniem procesu odnowy biologicznej dla sportowców. Mogą korzystać z niej osoby zdrowe, które chcą wzmocnić organizm lub po prostu się zrelaksować.
Wskazania i przeciwwskazania do korzystania z sauny
Osoby z jakimikolwiek schorzeniami wskazania i przeciwwskazania do zabiegu powinny omówić z lekarzem. Zazwyczaj warto korzystać z sauny w przypadku takich problemów, jak:
- skłonność do infekcji,
- zaburzenia przemiany materii,
- astma i niektóre schorzenia układu oddechowego,
- zaburzenia krążenia obwodowego.
Wśród przeciwwskazań do zabiegu sauny najczęściej wymienia się:
- ciążę,
- miesiączkę,
- choroby układu krążenia (z uszkodzeniem serca lub/i naczyń),
- ostre infekcje i stany zapalne,
- stany bezpośrednio po urazach lub zabiegach chirurgicznych,
- zaburzenia hormonalne (np. choroby tarczycy),
- aktywne choroby nowotworowe,
- nieustabilizowaną cukrzycę,
- jaskrę,
- niektóre choroby neurologiczne i zaburzenia psychiczne.
Czy sauna może wspomagać fizjoterapię?
Korzystanie z sauny jest niewskazane tuż po przebytych kontuzjach i operacjach albo przy nasileniu objawów schorzeń reumatycznych. Przegrzewanie ciała i stymulowanie reakcji (skurczów i rozkurczów) naczyń krwionośnych w takich stanach grozi m.in. wystąpieniem krwiaka, pogłębieniem zmian zapalnych czy rozprzestrzenianiem się lokalnych infekcji. Zabieg sauny może jednak wspierać powrót do zdrowia i pełnej sprawności na późniejszych etapach rekonwalescencji.
Sauna poprawia ukrwienie tkanek, dzięki czemu są lepiej odżywione i dotlenione, co przyspiesza proces regeneracji. Rehabilitacji sprzyja także szybsza przemiana materii. Ponadto zabieg zmniejsza napięcie mięśni, a zwiększa elastyczność i ruchomość w stawach. Rozluźnienie ciała i głęboki relaks łagodzą dolegliwości bólowe. Zabieg sauny może być zatem niezwykle pomocny w rehabilitacji narządu ruchu. Decyzję o jego stosowaniu podejmuje lekarz lub fizjoterapeuta.